Mening: Wat is het Fediverse en waarom wint het nu aan populariteit?

Een paar dagen geleden, kondigde Threads aan dat gebruikers nu andere platforms in de fediverse kunnen volgen. Het nieuws werd met enthousiasme gedeeld door Mark Zuckerberg, CEO van Meta, en Adam Mosseri, hoofd van Instagram en Threads, op het platform van Meta.

Echter, iets trok mijn aandacht en ik zag een patroon in beide publicaties: honderden gebruikers waren in de war en begonnen te vragen wat de fediverse was. De meesten van hen begrepen zelfs de aankondiging niet.

“Kun je dit alsjeblieft aan me uitleggen alsof ik 5 jaar ben? Ik heb echt geen idee wat dit is of waarom ik het nodig heb…“, schreef een gebruiker onder Mosseri’s post.

“Hoe kun je gewoon zo’n bericht plaatsen zonder een high-level uitleg van het fediverse? NIEMAND weet waar je het over hebt!,” klaagde een ander onder Zuckerber’s post.

Noch Mosseri, noch Zuckerberg reageerden op deze opmerkingen. En hoewel andere gebruikers probeerden uitleg te geven, overtroffen de vragen de antwoorden.

Het fediversum is niet nieuw, maar één ding is duidelijk: het is essentieel om eerst meer te leren over het Fediversum om dit soort nieuws te kunnen vieren en het potentieel ervan te waarderen.

Dus… Wat is het Fediversum?

Het fediversum is een onderling verbonden netwerk waar meerdere sociale media platforms informatie kunnen uitwisselen, waardoor gebruikers van verschillende platforms met elkaar kunnen communiceren.

Het woord “fediversum” komt van “gefedereerd” en “universum”, een porte-manteau die verwijst naar de onafhankelijkheid van de platforms terwijl ze onderling verbonden zijn in een groter ecosysteem. De voorwaarde voor deze platforms om in dat ecosysteem te communiceren is dat ze moeten draaien op hetzelfde protocol en ActivityPub is momenteel het dominante protocol.

Meta en Britannica gebruiken de analogie van de e-mail om deze technologie beter te begrijpen: je host je e-mailadres op een platform als Gmail, maar kunt nog steeds interactie hebben en e-mails sturen naar andere platforms zoals Yahoo, Hotmail, of Outlook.

Nou, het fediverse verwijst naar een soortgelijke situatie, maar dan met sociale mediaplatforms. Het is bedacht voor microblogging – met het platform Identi.ca in 2008 als een gedecentraliseerd alternatief voor Twitter. Dit ecosysteem stelt gebruikers in staat om te posten, te liken en volgers te krijgen op meerdere platforms zonder in en uit te loggen om op een andere te kunnen interacteren, zoals we dat momenteel doen voor Facebook, Pinterest, of X. Klinkt interessant, toch?

Echter, elk sociaal media netwerk bepaalt zijn eigen regels, zoals Threads net deed. De voorwaarde voor Threads gebruikers om te interageren met Mastodon gebruikers is dat Mastodon gebruikers eerst moeten interageren met de content die op Meta’s platform is geplaatst.

Een andere factor om rekening mee te houden is dat de hoofdplatformen—Mastodon, Pleroma, PeerTube, en Diaspora—die momenteel gebouwd zijn onder ActivityPub om op dit netwerk te verbinden niet zo populair zijn. Behalve Threads nu, wat een interessante evolutie in de sociale media markt suggereert.

Migratie van Sociale Media

We hebben te maken met een nieuw fenomeen in de moderne tijd: digitale migratie. Vooral op sociale media. Veel gebruikers hebben Facebook verruild voor Instagram, X voor Bluesky en Threads, enzovoort.

Vanwege beleids- of algoritme-updates, nieuwe betaalde programma’s, willekeurig geannuleerde accounts en politieke redenen, hebben veel gebruikers de noodzaak gerealiseerd om naar andere platforms te migreren. In 2024 hebben we aanzienlijke migratiegolven waargenomen.

Deze zomer verlieten honderdduizenden kunstenaars Instagram en Facebook nadat Meta aankondigde dat het zijn AI-modellen zal trainen met afbeeldingen en inhoud die door gebruikers worden gedeeld. Ze besloten zich aan te sluiten bij Cara, een nieuwe sociale media-app gecreëerd door fotograaf Jingna Zhang, die belooft het auteursrecht te beschermen en kunst en inhoud gemaakt door mensen te prioriteren.

Miljoenen gebruikers sloten zich aan bij Bluesky na de resultaten van de Amerikaanse verkiezingen een paar weken geleden, en nu roepen Amerikaanse TikTok-makers hun volgers op om zich bij hen aan te sluiten op andere platforms zoals Instagram of YouTube omdat ze vrezen dat de Amerikaanse overheid de app in januari zal verbieden.

Contentmakers en influencers hebben ingezien dat ze geen volledige controle hebben over hun accounts en dat de beslissing om te migreren een prijs heeft, zoals het verliezen van een groot publiek dat ze jarenlang hebben opgebouwd.

Een Gedecentraliseerde Toekomst

Het fediversum is niet nieuw, maar het is een mogelijke oplossing voor de huidige problemen met sociale mediaplatforms, en recente updates suggereren dat we in de toekomst mogelijk meer van dit ecosysteem zullen zien.

Zelfs als het fediverse al meer dan een decennium bestaat en veel gedecentraliseerde sociale mediaplatforms er niet in geslaagd zijn om door te breken— zoals identi.ca — lijkt het een nieuwe impuls te krijgen.

Vorig jaar lanceerde WordPress.com een ActivityPub plug-in om blogs te verbinden met het fediverse. Andere platformen zoals Tumblr, Flikr en Flipboard werken ook aan integraties.

De open-source service Bridgy Fed werkt samen met Bluesky – een ander open-source platform dat draait op een ander protocol, het AT Protocol – om het platform te koppelen aan ActivityPub.

Bluesky heeft onlangs een mijlpaal bereikt, het heeft meer dan 1 miljoen gebruikers binnen 24 uur verworven en is de afgelopen weken exponentieel gegroeid. Threads kondigde aan dat ze net de 100 miljoen actieve gebruikers hebben bereikt.

Terwijl andere grote platforms zoals Facebook, X, Instagram of Linkedin tot nu toe geen enkele interesse hebben getoond om zich bij de fediverse aan te sluiten, lijkt het open-source ecosysteem steeds relevanter te worden. De mogelijkheid om één bericht over meerdere platforms te delen, begint vandaag de dag steeds meer zin te maken.

De fediverse zou de manier waarop we contact maken kunnen herdefiniëren, en het nadert sneller dan we ooit hadden gedacht – of in ieder geval veel sneller dan toen het begon.